نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• سعید نجفی نژاد

پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

چکیده

تعاملات جامعه ایرانی با فرهنگ و تمدن غرب در دوره دوم حکومت قاجار وارد مرحله جدیدی شده و گستردگی زیادی یافت. این روابط منحصر به مراودات سیاسی و اقتصادی نبود و در ابعاد فرهنگی اجتماعی هم توسعه زیادی یافت به گونه ای که عده ای از ایرانیان، تحت تأثیر پیشرفت های مادی جوامع غربی، در عین اینکه خود را نواندیش تصور می کردند، سعی داشتند جامعه را نیز در الگوبرداری از مدل توسعه غربی با خود همراه سازند. اما آنها قادر به ارائه نظریه ای منسجم و متقن در این زمینه نبوده و ناگزیر، بیشتر بر اقتباس فرهنگی از مظاهر تمدنی تأکید داشتند. این پژوهش با در نظر گرفتن این وجه شناختی، سعی دارد تحلیلی جامعه شناختی مبتنی بر گزاره های فرهنگی در رابطه با تلاش برای الگوبرداری از فرهنگ غربی با تأکید بر نقش روشنفکران ارائه دهد. نوشتار حاضر قصد دارد این موضوع را با استفاده از داده های تاریخی و به روش توصیفی تحلیلی مورد بررسی قرار دهد.

کلیدواژه‌ها

• قاجار
• فرهنگ غربی
• متجددان
• غربزدگی
• تجدد
• جریان روشنفکری