نقش معادباوری درآسیب‌زدایی از نظام خانواده در قرآن کریم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای سطح چهار، حوزه علمیه قم

2 دانشجوی دکترای سطح چهار، حوزه علمیه قم

چکیده

خانواده به منزله‌ بنیادین‌ترین نهاد اجتماعی و زیر بنای جوامع انسانی، خاستگاه فرهنگ‌ها و تمدن‌ها بوده است و از همین‌رو دین اسلام توجه ویژه‌ای به آن نموده و هر چه موجب تزلزل آن گردد، نفی و برای سالم ماندن این نهاد مقدس از آسیب، دستورات زیادی بیان کرده است. از جمله این دستورات، مباحث اعتقادی موجود در قرآن کریم است. باورها از آن‌رو که ریشه رفتارها هستند از نگاه قرآن کریم بسیار مورد توجه قرار گرفته است و باور به معاد یکی از این اعتقادات اثرگذار در زندگی و رفتار آدمی است. پژوهش حاضر با هدف تبیین و بررسی نقش معادباوری در آسیب‌زدایی از نظام خانواده و با استفاده از روش توصیفی _ تحلیلی به بررسی آیات قرآن کریم و اقوال مفسرین پرداخته و تأثیر باور به معاد را در جلوگیری از گرفتار شدن خانواده به آسیب‌های حقوقی، اقتصادی، عاطفی و اخلاقی تشریح و تبیین کرده است.
واژگان کلیدی: قرآن کریم، معاد، معاد‌باوری، نظام خانواده، آسیب‌زدایی از خانواده

کلیدواژه‌ها

موضوعات

  1. قرآن کریم، ترجمه مکارم شیرازی‌‌، ناصر‌‌‌‌(1373)، دفتر مطالعات تاریخ ومعارف اسلامی‌‌(چاپ دوم‌‌)، قم.
    1. ابن اثیر‌‌، مبارک بن محمد‌‌(1367)، النهایة‌‌(سوم)، تهران‌: ناشر اسماعیلیان‌‌.
    2. ابن احمد الفراهیدی‌‌، خلیل‌‌(1414ق)، العین‌‌(چاپ اول)، تحقیق المخزومی‌‌، مهدی‌‌، قم‌‌‌‌: ناشر اسوه‌‌‌‌.
    3. ابن الحماد الجوهری‌‌، اسماعیل‌‌(1376)، تاج اللغة وصحاح العربیة‌‌(چاپ اول)، قاهرة‌‌‌: انتشارات دارالعلم للملائین‌‌‌.
    4. آلوسی، محمود بن عبدالله (1415ق )،روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی‏(چاپ اول )،بیروت: دار الکتب العلمیة، منشورات محمد علی بیضون‏.
    5. ابن عاشور‌‌، محمد طاهر‌‌‌‌(1420ق )، تفسیر التحریر والتنویر المعروف بتفسیر ابن عاشور‌‌‌‌(چاپ اول )، بیروت‌‌‌: ناشر مؤسسه التاریخ العربی‌‌‌.
    6. ابن فارس، احمد بن فارس(1404ق )، معجم مقاییس اللغة(چاپ اول)، قم: مکتبة الاعلام الاسلام.
    7. ابن کثیرالقرشی‌ الدمشقی‌‌، اسماعیل‌‌(14هجری)، تفسیر القرآن العظیم‌‌‌(چاپ دوم)، بیروت‌‌‌‌: انتشارات دار الفکر‌‌‌.
    8. ابن منظور‌‌، محمد‌‌(1416ق)، لسان العرب‌‌‌(چاپ سوم)، بیروت‌‌:، انتشارات دار احیاء التراث

    امین، نصرت بیگم،(بی تا)، تفسیر مخزن العرفان در علوم قرآن،بی‌جا

    1. بیضاوی‌‌، عبدلله بن عمر‌‌(1418ق )، انوار التنزیل واسرار التاویل تفسیربیضاوی(چاپ اول)، بیروت‌‌‌: انتشارات دار احیاء التراث العربی‌.
    2. ثعلبی، احمد بن محمد(1422)، الکشف و البیان المعروف تفسیر الثعلبی(چاپ اول )، بیروت: دار الاحیاء التراث العربی.
    3. حسینی زبیدی، محمد مرتضی(1414ق )، تاج العروس من جواهرالقاموس (چاپ اول) بیروت:دارالفکر.
    4. دیلمی، حسن بن محمد(1412ق)، ارشاد القلوب الی الثواب للدیلمی(چاپ اول) ، قم: ناشر الشریف الراضی.
    5. راغب اصفهانی‌‌، حسین بن محمد‌‌‌‌(1412ق )، مفردات الفاظ قرآن‌‌‌‌(چاپ اول)، بیروت‌‌‌: ناشر الشامیة‌‌.
    6. رضایی اصفهانی، محمد علی(1387)، تفسیر قرآن مهر، پژوهشهای تفسیر و علوم قرآن(چاپ اول)، قم:بی جا
    7. زمخشری‌‌، محمود بن عمر‌‌‌‌(1407ق )، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل وعیون الاقاویل فی وجوه التاویل‌‌‌‌(چاپ سوم)، بیروت‌‌‌: ناشر دار الکتب العربی‌‌.
    8. سلطان علی شاه، سلطان محمد بن حیدر (1408ق)، بیان السعاده فی مقامات العباده(چاپ سوم)، بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
    9. شاه عبدالعظیمی‌‌، حسین‌‌‌(1363)، تفسیر اثنی عشری‌‌‌(چاپ اول)، تهران‌‌‌: ناشر میقات‌‌.
    10. طباطبایی‌‌، محمد حسین‌‌‌(1390)، المیزان فی تفسیر القرآن‌‌‌(چاپ دوم )، بیروت‌‌‌: ناشر مؤسسه الاعلمی‌للمطبوعات‌‌.
    11. طریحی‌‌، فخرالدین بن محمد‌‌(1386)، مجمع البحرین‌‌(چاپ سوم)، بیروت‌‌‌: ناشر مرتضوی‌‌‌‌.
    • .طوسی‌‌، محمد بن حسن‌‌(1412ق )، التبیان فی تفسیر القرآن‌‌‌(چاپ اول)، بیروت‌‌‌،: انتشارات داراحیاء التراث العربی‌‌‌.
    1. طیب‌‌، عبدالحسین‌‌‌(1369)، اطیب البیان فی تفسیر القرآن‌‌‌(چاپ سوم)، تهران‌‌:، ناشر اسلام‌‌‌.
    2. علی، جواد(بی تا)، المفصل فی تاریخ العرب قبل از اسلام(چاپ سوم )، قم: منشورات الرضی.
    3. فخر رازی، محمد بن عمر(1420)، التفسیرالکبیر مفاتیح الغیب(چاپ سوم)، بیروت: دارالاحیاءالتراث العربی.
    4. فیومی‌‌، احمد بن علی المقری‌‌‌(بی تا)،مصباح المنیر‌‌‌(چاپ سوم)، بیروت‌‌‌: دار الکتب الاسلامیة.
    5. قرشی بنان‌‌، علی اکبر‌‌‌(1375)، تفسیر احسن الحدیث‌‌‌(چاپ دوم)، تهران‌‌‌‌: بنیاد بعثت‌‌، مرکز چاپ ونشر.
    6. قرشی بنان‌‌، علی اکبر‌‌ (1371)،قاموس قرآن (چاپ ششم )‌‌‌، تهران‌‌‌‌: ناشر دار الکتب الاسلامیة‌‌‌.
    7. قرطبی‌‌، ابی عبدالله بن احمد‌‌‌(1386)، الجامع احکام القرآن‌(چاپ سوم)، نشر دار القلم‌.
    8. قطب راوندی، سعید بن هبة الله (1405ق )، فقه القرآن راوندی (چاپ دوم)، قم: ناشر کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.
    9. قطب‌‌، سید‌(1425ق )، فی ظلال القرآن (چاپ سی وپنجم)، بیروت‌‌‌‌: انتشارات دار الشرق‌‌.
    10. کاشانی‌‌، فتح الله بن شکرالله‌‌‌‌‌(13ش )، منهج الصادقین فی الزام مخالفین‌‌‌(چاپ اول‌)، تهران‌‌‌:کتاب‌فروشی الاسلامیه‌‌.
    11. متقی نژاد، مرتضی(1382)، معاد از دیدگاه علامه طباطبایی،(چاپ اول)، قم: عصر غیبت.
    12. مجلسی‌‌، محمد باقر‌‌‌(1403ق )، بحار الانوار‌‌‌(چاپ دوم)،بیروت: ناشر دارالاحیاء التراث العربی.

    33.مصطفوی، حسن، (1368)،التحقیق فی کلمات القرآن الکریم(چاپ اول)، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.

    1. مکارم شیرازی‌‌، ناصرودیگران‌‌‌(1371)، تفسیر نمونه‌‌‌ (چاپ دهم)، تهران‌‌‌: انتشارات دار الکتب الاسلامیه‌‌‌.
    2. موسوی سبزواری، عبدالعلی(1409ق )، مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن سبزواری (بی جا)، ناشر دفتر آیت الله سبزواری.
    3. قرائتی، محسن (1388)، تفسیرنور (چاپ اول)، تهران: مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن.
    4. کلینی، محمد بن یعقوب(1407ق)، الکافی ط –الاسلامیه،(چاپ اول )،تهران: دارالکتب الاسلامیه.
    5. طبرسی، فضل بن حسن(1372)، مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن‌‌(چاپ سوم)، تهران‌: انتشارات ناصرخسرو‌.
دوره 3، شماره 2 - شماره پیاپی 6
پاییز و زمستان 1402
اسفند 1402
صفحه 149-160
  • تاریخ دریافت: 06 اسفند 1401
  • تاریخ بازنگری: 24 اسفند 1401
  • تاریخ پذیرش: 24 اسفند 1401