نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حسین عارفی نیا ¹
• مسلم محمدی ²
• فاطمه زارعی کلویی ³

¹ دانشجوی دکتری مذاهب کلامی دانشگاه ادیان و مذاهب قم

² عضو هیات علمی دانشگاه تهران

³ فارغ التحصیل ارشد شیعه شناسی

چکیده

(بیان مسأله) برخی از پژوهشگران معتقد هستند که مسیر تشیع ایرانیان، ابتدا سیاسی بوده است و بعد به مرور زمان، رشد و تکامل اعتقادیِ خویش را طی کرده است. ولی سوال اساسی همین‌جاست که آیا رفتار سیاسی می‌تواند موجبات گرایش اعتقادی را در میان عجمان به دست آورد؟ و یا این که در میان تشیع سیاسی و اعتقادی یک حلقة مفقودی به نام اخلاق وجود دارد که ره‌آورد آن باعث عمیق‌تر شدن اعتقاد به سیره و رفتار امام علی(ع) بوده است؟
(روش و هدف) این تحقیق با رویکرد توصیفی و تحلیلی، در صدد است نقش اخلاق فضیلت مدارانة امام علی(ع) در قبال ایرانیان را، به عنوان حلقة واسطة میان تشیع سیاسی و اعتقادی مورد واکاوی و تحلیل قرار دهد.
(آخرین یافته‌ها) منطقی نیست که تشیع سیاسی ایرانیان به یکباره تشیع اعتقادی خودش را طی کند؛ لذا در این وسط پُلی میان تشیع سیاسی و اعتقادی بوده است که ایرانیان مجذوب امام علی(ع) شده‌اند و آن عبارت است از تأثیرات شگرف اخلاق أمیرالمؤمنین(ع) بر عموم مسلمانان خصوصاً ایرانیان بوده است. اخلاق الهی امام علی(ع) حلقة واسطه میان تشیع سیاسی و اعتقادی ایرانیان است که سبب شد ایرانیان فارغ از گرایشات سیاسی به علویان، مجذوب سیرة اخلاقی مولی علی(ع) شوند.

کلیدواژه‌ها

• اخلاق فردی
• اخلاق اجتماعی امام علی(ع)
• تشیع اخلاقی
• ایرانیان