نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• هدی فرد مقدم ¹
• محمد نصیری ²
• باقر مختاری دزکی ³

¹ دانش آموخته دکتری مدرسی معارف، تاریخ تمدن اسلامی، دانشگاه تهران دانشکده معارف و اندیشه

² دانشگاه تهران، دانشکاه معارف و اندیشه

³ دانش آموخته دکترای مدرسی معارف اسلامی، تاریخ تمدن اسلامی دانشگاه تهران

چکیده

مواجهه مسلمانان با اهل کتاب از گذشته تاکنون از مباحث مهم تاریخ سیاسی بوده است. چرایی و چگونگی این مواجهه در دوره خلیفه نخست که مساله این پژوهش را ساخته،از جهاتی حائز اهمیت است.به نظر می رسد،سه اقدام اعزام سپاه اسامه به شامات،برخوردهای سخت اما موثر با متنبیان و از دین برگشتگان و آغاز نبردهای گسترش طلبانه در امپراطوری های ایران و روم دورنمای این مناسبات را به لحاظ ماهوی بر قاعده هجوم- جهاد و اهداف سیاسی استوار کرده است بطوری که خشونت بکار رفته در این اقدامات، برخی جهات مثبت از جمله سر لوحه قرار دادن ابعادی از سیره رسول خدا(ص) در رابطه با اهل کتاب را مخدوش و به لحاظ اهداف نیز حداقل، کاهلی در مسایل عقیدتی و انگیزه های دینی و تاکید بر انگیزه سیاسی در کنار آورده اقتصادی را محتمل ساخته است. پژوهش پیش رو با تکیه برمنابع اصیل و تحلیل گزارشهای تاریخی، چرایی و چگونگی این مواجهات را بررسی و به واکاوی سایر ابعاد این اقدامات که سر آغازی بر شکل گیری یک روش برای گسترش دین و در مواجهه بادیگران گردیده ، همت گماشته است.

کلیدواژه‌ها

• خلافت اسلامی
• اهل کتاب
• ابوبکر
• فتوح
• از دین بر گشتگان
• سپاه اسامه